CELT

Is fada mé ag léamh ábhar a chuirtear ar fáil ar CELT – is é sin Corpus of Electronic Texts Tionscadal de chuid Coláiste na hOllscoile Corcaigh. Is ann atá bailiúchán de chuid de na téacsanna agus caipéisí is tábhachtaí i stair na hÉireann ó ré na Sean-Ghaeilge Clasaicí ar aghaidh. Tá téacsanna Sean-Ghaeilge, Meán-Ghaeilge agus Nua-Ghaeilge ann. A leithéidí Táin Bó Cuailgne, Longes mac n-Uislenn, Cúirt an Mheánoíche, Annála na gCeithre Máistrí, na scéalta Rúraíochta agus Fiannaíochta. Ní hamháin sin ach tá téacsanna Francaise na Normannach le fáil ann, téacsanna Laidine as Éirinn agus aistriúchán go Béarla ar na téacsanna móra Gaeilge. Chomh maith leis sin, tá saothar i mBéarla le fáil ann: saothar ó Jonathan Swift, Oscar Wilde, Pádraig Mac Piarais, James Connolly, William Butler Yeats agus Michael Collins.

Ar na seoda a d’aimsigh mé ann tá bailiúchán d’annála gearra a foilsíodh i Memoranda Gadelica, agus baint acu le seantuath (seanríocht) de chuid Chontae an Dúin, mar atá Uí Eachach Cobha agus clann Mhic Aonghusa. Ba le Clann Mhic Aonghusa an chuid is mó den talamh sa cheantar seo i lár Chontae an Dúin le linn an 16ú haois. Tar éis Imeacht na nIarlaí i 1607 agus na cathanna agus díshealbhú agus díol talún a lean sin bhí siad ag cailleadh a ngreama ar an talún ar feadh céad bliain ina dhiaidh sin. Sna hannála seo tá sampla againn den mhéid a bhí ag tarlú san aimsir chorrach sin don sean-Ord Gaelach http://www.ucc.ie/celt/published/G100022A/

Seo cúpla sampla as:

MG1607.1

Earla Thíre Eoghain agus Earla Thíre Conuill ar b-fágbháil na h-Erionna 14 Septembris.

MG1629.1

Ocht g-céad bliaghan go bás Airt Scilicet tighearna Ibheach
‘s a n-dúbladh an annail oirdheirc
sí ‘na riaghail chneasda creid
‘s bliaghain theasda do thriochad.10

MG1649.1

Bas Eoghain mic Airt Uí Néill 8 Novembris
aois mic Dá dearbhthar annséin
léan Gaoidheal do éirghe as
míle sé chéad a chunntas
bláth na mbeachthréad a ghrádh rom ghoin
is leathchéd amháin acht bliaghain.

Foinse: http://www.ucc.ie/celt/published/G100022A/